Các xét nghiệm chẩn đoán nhiễm Helicobacter pylori
Giới thiệu
Nhiễm khuẩn Hp (Helicobacter Pylori) là nguyên nhân khiến bệnh lý dạ dày trở nên dai dẳng khó dứt, bệnh thường có tiến triển nặng hơn so với những đối tượng bị bệnh dạ dày nhưng không có vi khuẩn Hp. Tuy nhiên, nhiễm khuẩn Hp không có dấu hiệu đặc trưng, cho nên để biết có vi khuẩn Hp trong dạ dày hay không, nhất thiết phải làm các xét nghiệm kiểm tra vi khuẩn Hp dạ dày ngoài việc thăm khám lâm sàng.
Các yếu tố lựa chọn chỉ định xét nghiệm Hp
Có nhiều xét nghiệm giúp kiểm tra vi khuẩn Hp dạ dày, để chọn đúng chỉ định bác sỹ tùy thuộc vào các yếu tố sau:
- Điều kiện vật chất và kỹ thuật của cơ sở khám chữa bệnh: cơ sở khám chữa bệnh có những test kiểm tra vi khuẩn Hp trong dạ dày nào?
- Yêu cầu xét nghiệm nhanh hay chậm: nếu bệnh không phải cấp tính và bệnh nhân có thể chờ đợi kết quả thì bác sỹ sử dụng các test chậm hơn như nuôi cấy vi khuẩn.
- Các yêu cầu khác kèm theo việc kiểm tra nhiễm khuẩn Hp: bệnh nhân có cần kiểm tra tình trạng tổn thương dạ dày không, có cần làm xét nghiệm kháng sinh đồ không?
Các xét nghiệm kiểm tra vi khuẩn Hp dạ dày
Dựa trên các đặc điểm trên, bác sỹ sẽ quyết định làm một trong các xét nghiệm sau, hoặc làm kết hợp các test sau:
Nội soi làm sinh thiết kiểm tra vi khuẩn Hp
Bác sỹ dùng một ống nội soi nhỏ xâm nhập vào dạ dày qua ống thực quản tới dạ dày. Bác sỹ sẽ lấy một mảnh sinh thiết quanh vị trí có tổn thương dạ dày để làm xét nghiệm Clo Test hoặc nuôi cấy vi khuẩn, hoặc chỉ đơn giản là nhìn hình thái của tổn thương dạ dày, bác sỹ có thể chẩn đoán sơ bộ tình trạng nhiễm khuẩn Hp của bệnh nhân.
Chính vì vậy, sẽ không ngạc nhiên, nếu như bạn tới phòng khám với tình trạng đau dạ dày và rất có khả năng được bác sỹ chỉ định nội soi dạ dày. Đây là một thủ thuật không hề dễ chịu, nhưng đây lại là thủ thuật vô cùng quan trọng để đánh giá tình trạng tổn thương dạ dày mà không có xét nghiệm nào có thể làm được. Ngoài ra, nếu bạn đã từng điều trị vi khuẩn Hp mà không thành công thì bác sỹ có thể chỉ định làm kháng sinh đồ để xem vi khuẩn Hp đã kháng thuốc chưa, còn có thể sử dụng phác đồ thuốc nào dành cho bạn.
Test thở Ure
Bạn sẽ được đưa một thiết bị và thở vào đó. Hiện nay có 2 dạng, test thở sử dụng bóng – bạn thổi vào thiết bị giống quả bóng, test thở sử dụng thẻ – bạn thổi vào thiết bị giống 1 chiếc thẻ ATM. Sau đó hơi thở của bạn được đánh giá trên thiết bị phân tích và có chỉ số đánh giá xem bạn có dương tính với Hp hay không. Nếu dương tính với Hp tức là bạn đã nhiễm Hp, còn âm tính thì ngược lại.
Test thở này cũng cho kết quả rất chính xác và được khuyến khích sử dụng trên mọi đối tượng do test diễn ra nhanh, bệnh nhân không bị can thiệp, có thể dùng dễ dàng trên trẻ em. Tuy nhiên, chi phí 1 test này ở Việt Nam thường nằm trong khoảng 600.000 – 1.000.000 thậm chí cao hơn, tùy vào cơ sở khám, thiết bị khám, cho nên không phải ai cũng có điều kiện để chi trả. Test hơi thở này đặc biệt hữu ích đối với những người đã điều trị vi khuẩn Hp và cần đánh giá lại hiệu quả tiệt trừ Hp.
Bạn cũng cần lưu ý, hiện nay có 2 loại test thở khác nhau, 1 loại sử dụng C13 (Carbon 13), một loại sử dụng C14 (Carbon14) có giá thành khác nhau và đối tượng chỉ định cũng có khác nhau. Loại sử dụng C14 có giá thành rẻ hơn nhưng C14 là yếu tố phóng xạ cho nên hạn chế sử dụng trên đối tượng trẻ em dưới 6 tuổi và phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Trước khi thăm khám và kiểm tra ở các cơ sở, bạn hoàn toàn có thể yêu cầu được biết loại xét nghiệm mình làm là C13 hay C14 để có quyết định phù hợp. Do tính chất, test thở là loại test mới ở Việt Nam, nên có ít thông tin tra cứu, vì vậy bạn cần trang bị kiến thức để tránh ảnh hưởng tới sức khỏe của mình.
Xét nghiệm phân
Vi khuẩn Hp nếu có trong dạ dày sẽ được thải trừ thường xuyên qua phân. Xét nghiệm phân bằng phản ứng miễn dịch huỳnh quang giúp phát hiện vi khuẩn Hp trong phân một cách chính xác. Đây cũng là một xét nghiệm chính xác, được ưu tiên sử dụng trong đánh giá nhiễm khuẩn Hp.
Mặc dù dễ dàng thực hiện đối với bệnh nhân, kết quả chính xác, chi phí hợp lý nhưng test này không cho kết quả nhanh chóng nên không phải là test nhanh. Ngoài ra, việc lấy phân đi xét nghiệm cũng còn nhiều vấn đề về vệ sinh, tiện lợi cho người bệnh và kỹ thuật viên.
Xét nghiệm máu
Khi bạn nhiễm khuẩn Hp, cơ thể bạn sẽ sinh ra kháng thể kháng Hp, loại kháng thể này được lưu hành trong máu và có thể phát hiện được bằng xét nghiệm kháng thể trong máu. Test này có mặt ở hầu hết các cơ sở khám chữa bệnh cấp tỉnh, thành phố trên cả nước.
Tuy nhiên, đây không phải loại xét nghiệm được ưu tiên thực hiện, chỉ những cơ sở không có phương pháp xét nghiệm nào khác mới thực hiện xét nghiệm này. Lý do là vì vi khuẩn Hp có thể tồn tại ở một số khu vực khác như khoang miệng, xoang, đường ruột nhưng hoàn toàn không gây bệnh. Lý do thứ hai là mặc dù vi khuẩn Hp trong dạ dày đã bị tiệt trừ hết, tuy nhiên, kháng thể kháng Hp vẫn có thể lưu hành trong máu trong thời gian một vài tháng tới một vài năm sau đó. Nếu dựa vào đó để chẩn đoán nhiễm Hp rất dễ xảy ra tình trạng dương tính giả.
Kết luận
Trên đây là một số test thường được sử dụng để kiểm tra nhiễm vi khuẩn HP dạ dày nhất. Mỗi loại xét nghiệm sẽ có ưu, nhược điểm khác nhau. Bác sỹ sẽ chỉ định cho bạn loại xét nghiệm phù hợp khi bạn đi thăm khám. Tuy nhiên, bạn cần trang bị kiến thức tổng quan như trên để tránh những lo lắng không cần thiết, cũng như hiểu hơn về tình trạng nhiễm khuẩn Hp của mình cũng như tự bảo vệ mình trước các thông tin truyền miệng, thông tin trên các phương tiện truyền thông đại chúng về xét nghiệm Hp.
